Kavramlarla hesaplaşarak dili ile kavga ediyor
14.03.2011
Ferit Genç | Deneme
Edebiyat Hayat Memat, Cevat Akkanat'ın 10. kitabının adı. Milli Gazete'de yayınlanan köşe yazılarından, internet sayfalarında ve kişisel bloğunda yazdığı denemelere çeşitli yazıların bir araya toplandığı 174 sayfadan ve üç bölümden oluşan bir eser. Edebiyatçılıktan 'oyun'culuğa savrulanlar, Edebiyatta 'kıdik' meselesi, Şiirin sekr hali, Makro paşa, 'ferd'lik bilinci... kitaptaki kimi denemelerin başlıkları. Toplam 45 deneme yazısından oluşmaktadır. Edebiyata dair birçok meseleyi samimi ve içten bir dille anlatmıştır.
Edebiyat 'oyun' mudur?
Edebiyatı dil meselesi olarak görenlere, onu 'lisanî' bir 'amaç'a indirgeyenlere göre öyledir. Onların hürmetleri müstakilen dile dönüktür. Kelimeyle sergileyecekleri her türlü 'hüner', 'yapıt'larının varoluşundaki tek sebeptir. Bu yolda varılacak son nokta artistik bir 'kelime oyunu' ve bu 'oyun'la sağlanan görece özgünlüktür.
Bunlar, "kelime" der, varsa yoksa kelime. Kefen biçerler durmadan kelimeye... Kalemleri cımbızdır ve binbir cambazlıkla ipe dizerler edebiyatı.
Akkanat eserin birinci bölümünde sanat ve edebiyat dünyasına ait pek çok farklı tutumu eleştirel bir duyarlıkla sorgulamaya çalışmış. Bu bölümde yazarın vurgulamak istediği konu sanat ve edebiyat dünyasına dair ezber düşünceleri bir nevi bertaraf etmektedir. Böylece birtakım ezber düşünceleri yıkmaktadır. Her, iki kelimeyi bir araya getirenlerin çok büyük işler yaptıklarını sandıklarını ama işin diğer edebi boyutuna bakıldığında niteliksiz bir sürü edebi eserlerin piyasada süründüğünü ima etmektedir.
Kitabın ikinci bölümünde, "Edebiyat Hayat" başlığı altında toplam 7 deneme türü yazısı bulunmaktadır. Bunlar genelde yazarın hayatının ilk çağlarından kimi parçacıklar ya da anılarını içermektedir. Biyografisiyle ilgili kimi ayrıntıları deneme türünün cazip havası eşliğinde okuma imkânınız bulunmaktadır. Bir nevi yazar burada kendisi ile ilgili ayrıntılar vererek kendisini okuyucuya tanıtmak amacındadır. Böylece okuyucuya, kendi geçmişi ile ilgili bilgi edinme imkânı sunmaktadır.
Kitabın son bölümü olan "Hayat Memat" 25 denemeden oluşup farklı alanlardan devşirilmiş, fakat her biri yeni bir üretimle canlı kılınmış; olay, olgu ve durumların incelikli bir üslupla deneme kılığında ele alınışından oluşuyor. Kimi konular günlük olaylardan bahsederken, kimi konular ise edebiyat sahasında önceden yazılmış eserlerden bahsediyor. Burada edebiyatın bir ihtiyaç meselesi olduğundan; yani edebiyatın, hayatın vazgeçilmez bir unsuru olduğunu vurguluyor.
Muhalif 28 Şubat ve Şiiri
"Post-modernizmin oluşum süreci Modernizme karşıtlık ile açıklana gelmiştir. Böyle görünmekle birlikte, etki alanları hayli fazla olmuştur. Sözgelimi, mubahlıkta engel tanımaması, bunu başka ilkelerin yanı sıra sanatın (edebiyatın, hayatın, Memat'ın) içini boşaltarak yahut muğlâklaştırarak dile getirmesi manidardır. Şöyle ki, Post-modernistlerin aslolanı/hakikati zamana, mekâna, kişiye göre değişiklik gösterir kabul edişi, bir inkârın eşiğini işaret eder. Türkiye'de kimler Post-modernizmin kuyruğuna yapışmıştır, pek takip etmedim. Kimi taklitler ortaya konulabilir, fakat o bulanık zihin coğrafyasından bir cevherin çıkmadığını ve çıkmayacağını biliyorum."
Şair ve yazarların kovuşturulup ya da tevkif edilmesinden, yayın sürecindeki kitap, dergi, gazeteler vb. eserler takip altına alınmasına; kültür ve sanat faaliyetleri ile uğraşanlara baskı olşuturmak ve faaliyetlerini zorlaştırmak için vergi cezaları kesilmesinden; kitap fuarlarına girmelerinin yasaklanmasına, çeşitli konular yazarca dillendirilmektedir.
Cevat Akkanat'ın tesbitine göre; hegemonyanın etkisini göstermesiyle birlikte medya ve yayın kuruluşları kendi aidiyetlerince yeni bir kültür-sanat dünyası oluşturmaya başlamıştır. Bu hegemonya sayesinde kimi isimler kendilerini gerçek şiir ortamı içinde bulmuşlar ve kendi isimlerini "şair" katalogu içine yazdırmışlardır. Böyle bir ortam içinde şiir üzerine yazılan konuşma ve tartışmaların konu başlıkları ise daha çok "medyatik şiir", "travesti şiir", "eşcinsel şiir", "arabesk şiir", "müze şiir", "laik şiir/şair" vb. olmuştur.
Cevat Akkanat, edebiyat eyleminin nasıl çizilmesi gerektiğinin ilkelerini kendi duruşundan hareketle anlatıyor. Hayat, Edebiyatın malzemesi bakımından önemlidir. Memat ise hem edebiyatın hem de sanatın gerekliliğini ifade ediyor.
Eleştirmeyi seven mizaca sahip bir yazar olan Akkanat, kavramlarla hesaplaşarak dili ile kavga ediyor. Denemelerini akıcı bir dille yazmasına rağmen bazı denemelerinde ağır bir dil kullanıyor. Eserde değinmekte olduğu konular itibariyle birçok eserin ismini vermeye çalışarak anlattığı konu ile ilgili bağlantılar sağlıyor...
Edebiyat Hayat Memat - Cevat Akkanat
Okur Kitaplığı
http://www.kitaphaber.com.tr/edebiyat-hayat-memat-cevat-akkanat-k412.html